Geniet jij ook zo van die mierzoete kerstcommercials waarin supermarkten en warenhuizen het magische kerstgevoel proberen te verkopen? Dit jaar staan huisdieren centraal in de reclames. Albert Heijn heeft een hamster die op de tonen van Wham! een engeltje in de sneeuw maakt. Bij Kruidvat en Jumbo schitteren hondjes in de hoofdrol, HEMA laat opa gezellig rollebollen met Siepie en Takkie. De Bona-reclame uit 1970, waarin een gezin gezellig door een idyllisch witte sneeuwwereld glijdt, lijkt nu een rauwe documentaire naast deze zoete kersttaferelen. Weet je nog? "Rij mee in de arrenslee door de sneeuw, wij nemen Bona mee!"
Hoe prachtig reclamemakers kerst ook verpakken, het is zelden zo sprookjesachtig. Wat geven we cadeau? Wie regelt het kerstdiner – of beter gezegd, het stressdiner? Op de kerstmarkt in Leuven ving ik een gesprek op tussen een ouder echtpaar. Zulke stellen ben ik vaker tegengekomen. Zij voerde het woord, terwijl hij af en toe een gedachteloos "mmm" liet horen – het geluid dat je maakt als je denkt dat je moet reageren, maar geen idee hebt waarop.
Met mijn broodje braadworst in de hand luisterde ik hoe de vrouw het kerstmenu opdiste: “We beginnen met paté op toast, lekker makkelijk omdat het koud op tafel kan. Daarna pompoensoep, een dag van tevoren gemaakt. Als de groentes koken, warm ik de soep op. Voor het hoofdgerecht zet ik sperziebonen, rode kool, sla met ei en tomaten, rijst, kruimige aardappelen, gehaktballen én zalm op tafel. Wat is het toch elk jaar weer een gepuzzel om alles goed te plannen! O ja, het toetje: vanillevla met stroopwafelkruimels. Dat is jouw favoriet, toch?”
Daar kwam hij weer, de welbekende “mmm”. De keukenprinses ging onverstoorbaar verder: “Wat denk je? Grijze borden of vierkante? Vierkante zijn chiquer. Of passen die beter bij het ontbijt? Jaap, wat doe je nou met die fles mosterd? Heb je überhaupt geluisterd?”
Op het moment dat ik bang was dat Jaap uit verveling van zijn kruk zou vallen, verscheen er ineens een reddende engel, met een kerstmuts op zijn hoofd: “Hé Jaap, kerel! Wat leuk jou hier te zien!” Jaaps blik straalde feller dan de kerstverlichting die om hem heen knipperde. Heel even leek het alsof hij, uit pure vreugde, de Albert Heijn-hamster in de nepsneeuw zou gaan imiteren. Helaas, de magie duurde niet lang. “Jaap, krijg ik nog antwoord?” snerpte de keukenprinses. Over de kerstmarkt rolden twee zuchten: de ene klonk wanhopig, de andere geïrriteerd.
© Sophie Dijkgraaff